Sınav Kaygısı
SINAV KAYGISI NEDİR?
Kişinin sınav sonucunda elde edeceğini düşündüğü akademik başarısızlığı genelleyerek
bunu kişiliğinin başarısızlığı olarak algılamasından kaynaklanan, dolayısıyla öğrenilen
bilginin sınav sırasında etkili bir biçimde kullanılmasını engelleyen ve başarının düşmesine
yol açan yoğun kaygı durumudur.
Sınav kaygısı aslında gerekli ve faydalıdır. Öğrenciyi öğrenmeye, bir amaç edinmeye
motive eder. Faydalı olmayan yüksek ve aşırı kaygıdır. Aşırı sınav kaygısı başarısızlığa
neden olur. İstenilen kaygı orta düzey kaygıdır.
SINAV KAYGISININ BELİRTİLERİ
1- Felaket yorumları içeren düşünceler, unutkanlık, dikkati toplayamama, konuları
hatırlamakta güçlük gibi zihinsel belirtiler.
2- Gerginlik, sinirlilik, karamsarlık korku hali, panik, kontrolü yitirme hissi, güvensizlik,
çaresizlik ve heyecan gibi duygusal belirtiler.
3- Kaçma (ders çalışmayı bırakma, sınavı yarıda bırakma) kaçınma (ders çalışmayı
erteleme, sınava girmeme) gibi davranışsal belirtiler.
Sınav Kaygısının Nedenleri
Zamanı etkin kullanmama ve hazır olmama; yeterince hazırlanılmayan sınav için kaygı duymak olasıdır. Fizyolojik ihtiyaçları karşılamamak, örneğin uykusuzluk, yeterince dinlenmeme, aşırı şeker, sigara, alkol ve kafein tüketimi gibi yanlış beslenme ve sınavın kötü geçeceği ile ilgili olumsuz, gerçekçi olmayan inanışlar gibi sınav felaket yorumları içeren düşünceler, sınav kaygısının birkaç nedeni olabilir.
Sınav Kaygısı Baş Edilebilir Bir Durumdur
Aslında sınav kaygısı baş edilebilir bir durumdur. Amaç kaygıyı tümüyle ortadan kaldırmak değil, kaygıya yenik düşmemek ve yaşanan kaygıyı belli bir düzeyde tutmaktır. Eğer bir konuda hiç kaygı duymuyorsanız, o konuyu önemsemiyorsunuz demektir ve motive olmanız da mümkün değildir. Normal düzeydeki bir kaygı, istek duyma, karar alma ve alınan kararlar doğrultusunda enerji üretme ve üretilen bu enerjiyi kullanarak performansın yükseltilmesine yardımcı olmaktadır. Bu nedenle çocukların, kaygıyla başa çıkmasına yardımcı olurken, kaygıyı ortadan kaldırmaya çalışmak yerine, kontrol edilebilir bir seviyeye çekmesine yardımcı olmaya çalışın.
ınav kaygısı olan öğrenciler sıklıkla;
* “Ne yaparsam yapayım sınavdan iyi bir derece alamayacağım”
* “Bu sınavda hata yapmamalıyım eğer hata yaparsam, ben değersiz ve başarısız biriyim demektir”.
* “Eminim herkes sınavı kolay bulmuştur. Benden daha iyi sonuç alacaklar”
* “Ailemi ve çevremi hayal kırıklığına uğratacağım”
* “ Benim için harcanan emeklerin hepsi boşa gidecek”
* “Herkese rezil olacağım”
* “Sınav sırasında bildiğim her şeyi unutabilirim” şeklindeki kalıp inançlara ve düşüncelere sahip olurlar.
* Duygusal Belirtiler
Kaygının miktarına bağlı olarak sınav öncesi, sınav günü ya da sınav anında bir takım duygusal belirtiler ortaya çıkabilir. Örneğin, huzursuzluk, sinirlilik, gerginlik, kontrolünü kaybetme, korku ( sorular zor gözüküyor ya yapamazsam, başarılı olamazsam istemediğim bir yerde eğitime devam edeceğim), endişe, panik ( Zaman daralıyor ya soruları yetiştiremezsem, Herkes soruları çözüyor ben çözemiyorum), heyecan, güvensizlik, duyguları kaygı durumunda görülen belirtiler arasındadır.
* Davranışsal Belirtiler
Kaçma (ders çalışmayı bırakma) ya da kaçınma ( Ders çalışmayı erteleme) gibi davranışsal belirtiler sınav kaygısı yaşayan öğrencilerde gözlenmektedir.
* Sosyal Belirtiler
Aile ve arkadaşlardan uzaklaşmak, yalnız kalmayı istemek, sosyal geri çekilme ya da aşırı sosyalleşerek ders çalışmayı ertelemek gibi davranışsal belirtiler de sınav kaygısı olan öğrencilerde sıkça görülmektedir.
Sınav kaygısını kontrol edebilmek için…
-
Sınava düzenli olarak yeterince çalışma konusunda kendinizi motive edin.
-
Sınav öncesinde sizi mutlu edecek sevdiğiniz yararlı besinler tüketin.
-
Sınav konusunda olumsuz düşünceleriniz yoğunsa spor yapın.
-
Uykunuz düzenli olsun, günlük 7-8 saat uyuma konusunda kendinizi programlayın.
-
Sevilen kişilerle boş zamanlarda iletişimde olun ve onlarla vakit geçirin.
-
Motivasyon sağlayıcı hobileriniz varsa kesinlikle yapın.
Sınav Kaygısı Konusunda Ailelere Neler Tavsiye Edilir?
Aileler çocuğunu başkalarıyla kıyaslamamalı, deneme sınavı ya da test sonuçlarına göre olumsuz yorumlar yapmamalıdır. “Az çalıştın”, “sınavı kazanamayacaksın” gibi eleştirilerde bulunmamalıdır. Öğrencilerin sınav kaygısı yaşamasında önemli bir etken de ailelerin beklentisi ve baskısıdır. Ailelerin çocuğunun yeteneklerine ve ilgilerine saygılı olması gerekir. Sınav başarısını, hayat başarısının, iyi insan olmanın, iyi evlat olmanın tek kriteri olarak görmemelidir. Ailenin beklentilerini gerçekçi bir düzeye indirmesi gerekir. Bu süreçte çocuğa güven ve sorumluluk vermeli yüreklendirici davranmalıdır. Olumlu geri bildirimde bulunmalıdır.
Psikolojik Destek Ne Zaman Gereklidir?
Sınav kaygısı, depresyon, anksiyete, uyku bozukluğu gibi bir ruhsal bozukluğu sebep olmuşsa psikolojikdestek düşünülebilir. Ruhsal durum sebebiyle işlevsellik bozulduysa ya da sınav kaygısını ortadan kaldırmak ya da bastırmak için yanlış yollara, kendine zararı olacak yollara başvuruluyorsa psikiyatrik destek gerekir.